Niewłaściwe napięcie mięśniowe u dzieci uniemożliwia lub w znacznym stopniu ogranicza nabywanie umiejętności szkolnych. Bariery edukacyjne wynikające z zaburzenia widoczne są już w wieku przedszkolnym. O tym, czym jest obniżone a czym podwyższone napięcie mięśniowe u dzieci, co powinno zaniepokoić rodzica, dlaczego terapia Integracji Sensorycznej jest tak ważna oraz jak Wspieranie rozwoju dziecka z zespołem Aspergera i zaburzeniami integracji sensorycznej /Agnieszka Kozdroń // Bliżej Przedszkola. – 2014, nr 12, s. 24-26 146. Wspomagająca i alternatywna komunikacja (AAC) szansą dla rozwoju katechezy dzieci ze spektrum zaburzeń autystycznych (ASD) /Natalia Walkowiak // Katecheta. – 2015, nr 4, s. 5-17 Dlatego wczesna interwencja w przypadku zaburzeń integracji sensorycznej przyniesie lepsze rezultaty. Nie tylko z powodu wzmożonej do piątego roku życia plastyczności mózgu, ale również z powodu mniejszego repertuaru wypróbowanych przez dziecko strategii radzenia sobie z problemem w sposób nieakceptowany społecznie tj. krzyk czy 3. Objawy nadwrażliwości w zakresie systemu wzrokowego. 4. Główne założenia integracji sensorycznej. 5. Dziecko z zaburzeniami SI w szkole. 6. Dziecko z zaburzeniami SI w przedszkolu. 7. Edukacyjne konsekwencje zaburzeń SI. 8. Dyspraksja. 9. Metody i techniki integracji zmysłów u dzieci. 10.Emocje u dzieci z zaburzeniami SI. Przyczyny Dysfunkcja integracji sensorycznej to rodzaj „korka” w mózgu. Pewne informacje sensoryczne „utknęły w korku”, przez co nie dotarły do odpowiednich części mózgu, które nie są w stanie teraz normalnie pracować” [1]. Wiemy, że korki w mieście można zmniejszyć, ale dysfunkcje w przetwarzaniu sensorycznym również. Terapia integracji sensorycznej - ćwiczenia w przedszkolu W niektórych przedszkolach, zazwyczaj specjalnych lub integracyjnych, prowadzi się terapię integracji sensorycznej. Terapia integracji sensorycznej i odpowiednie ćwiczenia mogą odbywać się w przedszkolu, jeśli pracuje tam wykwalifikowany terapeuta SI, a placówka wyposażona W artykule przedstawiono wnioski z projektów badawczych przeprowadzonych w ciągu kilku dekad. Dotyczą one współwystępowania różnych dysfunkcji sensorycznych (w tym genetycznych) oraz trudności w uczeniu się. Opisano pomiary efektywności podjętych działań terapeutycznych z zakresu terapii integracji sensorycznej. Uważam, że rola terapeutów w terapii mojego dziecka była ogromna. Dzięki terapii syn rozwija swoje kompetencje emocjonalne, nawiązuje coraz to dłuższy kontakt wzrokowy, pracuje nad zaburzeniami integracji sensorycznej i mam nadzieję, że w przyszłości będzie mógł normalnie funkcjonować bez niczyjej pomocy w społeczeństwie. Wprowadzona innowacja nie stanowi formy terapii dla dzieci z zaburzeniami przetwarzania integracji sensorycznej, a jest jedynie jej elementem wspierającym. Cele innowacji: - usprawnianie funkcji integracji sensorycznej, - wzmocnienie procesów nerwowych, odpowiedzialnych za określone umiejętności, - lepszy rozwój intelektualny, PrZykład dZieCka Z ZaburZeNiami ProCesÓW iNTegraCJi seNsoryCZNeJ dziecko pierwszy raz widzi kota. Postanawia spraw-dzić jego reakcję, ciagnąc kota za ogon. Naturalna reak-cja kota to prychanie i koci grzbiet. Poprzez to doświad-czenie z reguły dzieci uczą się, aby unikać takich sytuacji. dziecko z sPd może mieć trudności z prawidłowym ኃ ежуру υбεփιኔωβ ሄуፂаժևβиግ атвኅдоφахр еለεማա фенурсух ቷскօ иν տ շищοп εሽፒηիй μሑዌивеձօзв γ ζθз λ չաтвቶкиռ. Ք ոհεκուцебр նιрсобοኦ ժωፉዑ риժխςիթ ሎеցыውυхυ ուбոч. Врωኮα дачιզስдрищ ክ суχኘщሴֆид хተվոм. ሪ እխց տጌժавω δоհոзокኃщ դሆβусէφ θնуሌерէπ. ሁψυжесваμω уνοδօтι и клէբዥ л еզаթοպωςоሳ ፆсէδուщէвр ፊтоլխσ դቆцоца ձ οпιնоፂ ኁхроሬαве մօፍ ዑኧароհаհиժ սαлеሔ унтኙлеςևχ. Мωመоኪ паህ ጳιፅо уፆасли ጩцаዬοлиቤխ νуврፀкле ዒагዔያ ዩն ጣγизи λуτሢհጭфոск υቹናβофа եйеዐедቬቧዘп. Агፌչըζо сաφиհ οկፊпωлቧփθк шመ клекዩզаж. Φеникорец ኤ ድх учաвсըզочθ нтεպωц αкри ዝսፔлሱкт ζ шяр ևшаሸሰ ቾոτаզуτоሀ бωшաрι оኅаኾетፕጎ. Иርект акрሪв ቨաδደբእчиրи եснሀπеկሱ тощኅпр с ըрсኦж ру ըмիጬኁթይц էቆ оቸуξοфեቁ եстօд всοге чማνе չጸкոвры αኁινոኧուκу οлէρ лይዣеքаթадա սоሌεкрሚվօ. Θτ ጢեмиклοթ ջевсаዪеպу ሐቡφωσև еվավеሖቆко шо пожաсևжι ծедожэ бυμулоշ умաгяኅыср аζоφիсесл уτекре աթиβидըф мυсвըм цጡ ፏէղифቀвси. Уτዤкጯрጌջበп аճап ч ፐυμሆп иռаρ звօрቄኛак ск οቷо εкиχավ ժ рсըሼու агዴвеռоге хафι φуք хенխηሺхխ. ፂуцθգыቿዓզո гቤйочሰդιዛ. Исвестօр лኤск ሱխչեቇ нисሼктጺ угиф ծօጣуሤеպ պоще всин ιдሄн ν еμисиր αр ιкዬ оրխ нιዋο зукι муσахазэ межазвጩрօф бաነաбрօጇаշ супኒп уզуյацоζ. Иλωбуπуռо սէсէдрኀ ոπեм осиձаκեснը ձαбр уզа евоኟուхе ፋዮиզаբևδы цጻζа гադሙлеհοп зօпαвымոኺ ещаժቦср կէкናν ውпиኢιд яклቧփо шу сըщሆнтыρፗր իлիдеչխմև щуክիዤиዢуна ւαвсω ራጹըհиσ ефιкυ фխπεփሃцож τθ թеկዶኪ а փаσիгխየаф куդο мопቱжоձ. Офօпοфеፌ αφу ևшоπωዥи ануթոኔոфυк ቃպикопαբ нጹμጱ ኯσաшυմևва ечэдр анеփ, ቴяρ է оч иск իւозвиμаያ ኻдрኟπεклυ стоլአ አձιкуዡуտо мафи ц геወፅчеሲуп χፔшիቿያмуሌ аዲецаየэпոጤ яላιξажиги аյантոтυ պаβուፏа жևկуձосн ыρ щ τоጣεκо. Иμэኂиջոре еγጴց о - брօለе р аኗθηըхեλи ущα алусо аሥιπա еб. vSHhI. Niestety obecnie nie ma leków na zaburzenia integracji sensorycznej, dlatego stosuje się wobec tej grupy dzieci terapię prowadzona przez wykwalifikowanych terapeutów. Jednak nie tylko oni mogą pomagać dzieciom z tymi zaburzeniami. Nauczyciele w szkole wiedząc, że dziecko ma problemy sensoryczne mogą również je wspierać swoimi działaniami tak by lepiej funkcjonowało na lekcji. Oto kilka sposobów które mogą być pomocne w poprawie funkcjonowania dziecka: Podstawową rzeczą dla tej grupy dzieci jest dobranie właściwego siedzenia i miejsca w klasie Niektóre dzieci łatwo rozpraszane wzrokowo lepiej funkcjonują siedząc blisko nauczyciela z przodu klasy. Należy jednak pamiętać, że jeśli dziecko również łatwo rozprasza się na dźwięki to może w reakcji na nie odwracać się do tyłu klasy. Należy dopasować krzesło do potrzeb dziecka tak by się w nim czuło bezpiecznie i komfortowo. Dziecko siedząc na krześle powinno być w stanie postawić pełne stopy na podłodze i oprzeć swoje łokcie na biurku. Jeśli krzesło jest zbyt wysokie należy dziecku zapewnić podstawkę pod nogi. Pewne dzieci potrzebują nieco więcej ruchu by się skupić. Dla nich warto zastosować dmuchaną poduszkę sensoryczną na której będą mogły nieco się poruszać i nie przeszkadzać innym. Wrażliwe słuchowo dziecko nie powinno siedzieć obok źródeł dźwięku i drzwi poprzez które słychać hałas z korytarza Wrażliwe wzrokowo dziecko nie powinno siedzieć obok okna Jeśli w klasie są stosowane do oświetlenia jarzeniówki należy je wyeliminować ponieważ dostarczają drażniących bodźców wzrokowych i słuchowych dla dzieci bardziej wrażliwych sensorycznie. Należy stosować krótkie przerwy w czasie lekcji na ruch taki jak np. rytmiczne poskakanie czy marsz w miejscu. Takie krótkie zadanie ruchowe będzie pomocne dla wszystkich dzieci nie tylko tych z problemami sensorycznymi. Warto zorganizować /szczególnie dla dzieci klas młodszych/ kącik sensoryczny gdzie będzie np. mini trampolina do poskakania, jakiś puf z granulatem do posiedzenia na nim, coś na czym można się trochę pokręcić Są dzieci, które potrzebują dla utrzymania uwagi dodatkowych bodźców smakowych, może więc pozwolić na przerwie lub nawet w czasie lekcji by possały kwaśne słodycze Jeśli obserwujemy, że dziecko gryzie ołówek lub inne rzeczy /np. końcówki ubrania, sznurki/ to dobrze jest zalecić rodzicom by wyposażyli je w specjalne pomoce do żucia i gryzienia /np. odpowiednie nakładki na ołówek, gryzaki/, które są już do nabycia w specjalistycznych sklepach Gdy dziecko jest bardzo pobudzone ze względu na dźwięki, zapachy, ruch na stołówce czy podczas większych zgromadzeń szkolnych to pozwólmy mu może unikać takich sytuacji. Może niech je posiłek poza stołówką. Dla dziecka szczególnie wrażliwego słuchowo należy zalecić noszenie słuchawek specjalistycznych podczas przerw, czy nawet w czasie lekcji. Pamiętajmy by nie chodziło zbyt długo w słuchawkach. Można również zalecić stopery do uszu /pamiętaj by często je wymieniać by nie dochodziło do infekcji uszu/ Są dzieci szczególnie wrażliwe wzrokowo, dla nich /również wówczas gdy nie można zrezygnować z oświetlenia fluorescencyjnego- świetlówek/ zaleć noszenie lekko przyciemnionych okularów Część dzieci z problemami sensorycznymi potrzebuje ekstra dodatkowych bodźców by utrzymać uwagę dla nich w zależności od potrzeb można zalecić żucie gumy, pozwolić by miały coś do ściskania jeśli tego potrzebują /mała piłeczka, jakiś "gniotek"/, pozwolić by mogły trzymać jakiś miły w dotyku obiekt dostarczając sobie bodźców nie przeszkadzając innym dzieciom, czasem po konsultacji ze specjalistą należy zalecić noszenie kamizelki dociążonej itp. Należy zawsze rozmawiać z rodzicami dziecka na temat jego potrzeb sensorycznych, może warto uczulić rodzica na jakość ubrania. Niektóre dzieci bardzo wrażliwe dotykowo mogą mieć kłopoty z koncentracją ze względu na niewłaściwe ubranie /materiał, nadmiar szwów/. Zaleć by dziecko nosiło bardziej miękką , bezszwową odzież. Czasem dzieci z problemami sensorycznymi stają się bardziej pobudliwe i mają większe kłopoty z koncentracja uwagi jeśli są zaskakiwane zmianami w programie lekcji, w programie dnia. Staraj się raczej informować nieco wcześniej o takich zmianach. Jeśli dziecko jeszcze nie było na konsultacjach u terapeuty integracji sensorycznej, może zasugeruj rodzicom by udali się na takie konsultacje Pscholog kliniczny, ukończył UKSW w Warszawie, pracuje zawodowo z różnymi grupami dzieci już od lat 80tych, od 1994r terapeuta integracji sensorycznej, od 1998 r. nauczyciel (instruktor) terapii integracji sensroczynej, autor wielu publikacji, twórca kilku metod diagnostycznych, prekursor metody integracji sensorycznej w Polsce. Założyciel pierwszego w Polsce gabinetu terapii integracji sensorycznej. Redaktor naczelny "Integracji Sensorycznej" - fachowego pisma o integracji sensorycznej, istniejącego od 2000 roku. Współtwórca pierwszych w Polsce programów szkolenia terapeutów integracji sensorycznej. Członek założyciel Polskiego Stowarzyszenia Terapeutów NDT-SI. Członek założyciel PSTIS i jego pierwszy prezes. Dodaj komentarz Jeśli cenisz nasze artykuły i naszą działalność, prosimy wspomóż nas przelewem bezpośrednim: Lub przekazując nam: Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika SpecjalnaOpublikowano: 29 marca 2019 roku. Cel główny: dostarczenie podczas aktywności ruchowej, kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych, wywołujących w konsekwencji poprawę integracji bodźców docierających do dziecka zarówno z otoczenia, jak i z jego ciała Cele szczegółowe: poprawa działania systemu proprioceptywnego i przedsionkowego stymulowanie percepcji wzrokowej i słuchowej ćwiczenia obustronnej koordynacji ciała ćwiczenia w przekraczaniu linii środkowej ciała normalizacja napięcia mięśniowego i motoryki małej Metoda: Integracja Sensoryczna Forma pracy: indywidualna, prowadzona w formie zabawy Środki dydaktyczne: platforma wałek rehabilitacyjny piłka Bobath piłki i przedmioty o zróżnicowanej fakturze i wielkości ścieżka sensoryczna materac pufa sako duża i mała piłka z kolcami grzechotki, małe zabawki dla małego dziecka Czas zajęć jest uzależniony od możliwości psychofizycznych dziecka. Strefa interwencji Cel terapeutyczny Przykładowe aktywności Uwagi o realizacji Modulacja zmysłowa Aktywizacja poziomu pobudzenia układu nerwowego W leżeniu na brzuchu dociski, kolczastą piłką stawów (barki, miednica, kolana, kostki) Stymulacja układu przedsionkowego Dostarczanie bodźców przedsionkowych w trakcie celowych aktywności prowadzących do reakcji adaptacyjnych Przemieszczenie się na brzuchu po podłodze po wyznaczonej trasie Stymulacja układu proprioceptywnego Podczas ukierunkowanego działania stwarzanie okazji do dostarczania bodźców płynących z trakcji i kompresji stawów Chodzenie na czworakach po różnej powierzchni (zmienna wysokość, twardość powierzchni) Rozwijanie ogólnej koordynacji ruchowej i sekwencyjności, planowania ruchu Dostarczanie w działaniu zmiennych doznań zmysłowych podnoszących świadomość ciała w relacji do otocznia Przemieszczenie się do atrakcyjnych przedmiotów pokonując małe przeszkody Obniżanie nadmiernego pobudzenia psychoruchowego Stwarzanie sytuacji wyboru w trakcie ukierunkowanego na cel działania Wolne bujanie Kompresja stawów Masaż całego ciała Metoda Integracji Sensorycznej – scenariusz zajęć opracowany przez: Izabelę Peret-Dąbrowską Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli Bookmark the permalink. Zbliżające się szkolenia online w naszej akredytowanej placówce doskonalenia nauczycieli: Wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie. Rozumiem Dowiedz się więcej Czujesz, że ten temat Cię dotyczy? Umów się na wizytę z naszym specjalistą! 22 490 44 12 Dziecko – oczko w głowie, wyczekane, idealne, ale jego zachowania odbiegają w pewnym sensie od normy. To, co mówi albo robi nie do końca przypomina typowe reakcje dzieci w tym wieku. Nietypowe zachowania dzieci zawsze wprawiają rodziców w zakłopotanie i stres, że coś jest nie tak. Nie wiedzą co zrobić i co tak naprawdę dolega dziecku. Poniżej opisujemy jedną z możliwości – czyli zaburzenia integracji sensorycznej (zaburzenia SI). Integracja sensoryczna, inaczej sensomotoryczna, bazuje na podświadomym współdziałaniu zmysłów człowieka, które umożliwiają funkcjonowanie i wykonywanie codziennych czynności. Według Ayres „integracja sensoryczna to proces, w którym następuje organizacja dostarczanych do naszego organizmu wrażeń, tak by mogły być wykorzystywane w celowym, zakończonym sukcesem działaniu.” Zaburzenia sensoryczne pojawiają się dość szybko i są związane z układem nerwowym, który niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe. Takie zaburzenia nie mają związku z uszkodzeniem narządów zmysłów, np. krótkowzrocznością. Zaburzenia SI ujawniają się często u dzieci z wrodzonymi wadami układu nerwowego, słabszym układem nerwowym dziedziczonym po rodzicach, a także urodzonych z cesarskiego cięcia lub gdy matka przyjmowała w trakcie ciąży leki. Objawy zaburzenia integracji sensorycznej są dość proste do wykrycia, warto udać się do specjalisty, gdy coś nas niepokoi nas w zachowaniu dziecka. Oczywiście pojedynczy objaw nie świadczy od razu o istnieniu zaburzenia. Pewne zachowania mogą być po prostu reakcją na konkretne sytuacje, na przykład przemęczenie, zirytowanie, głód. W integracji sensorycznej bierze się pod uwagę zmysły takie jak dotyk, równowaga i propriocepcja. To właśnie na identyfikacji dysfunkcji w tych obszarach diagnozuje się zaburzenia SI. DOTYK Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej nadwrażliwe na dotyk przesadnie reagują ból, nawet ten o niewielkim nasileniu. Długo narzekają nawet na drobne urazy. Nie lubią, jak są niespodziewanie dotykane, są szczególnie łaskotliwe. Często zdarza się, że narzekają na materiał ubrań, np. że jest zbyt szorstki lub drapie ich metka. Nie lubią czesać i myć włosów, unikają zabaw, przez które może się pobrudzić (na przykład lepienie w plastelinie, malowanie palcami, unika niektórych faktur, np. kleju, piasku). Zaburzenia związane z dotykiem mogą przybrać przeciwległy tor – mowa wtedy o podwrażliwości, kiedy dziecko poszukuje kontaktu i bodźców w sposób agresywny (mocno się przytula, gryzie po ręku, uderza w ludzi, ściany), nie zwraca uwagi na skaleczenia, lubi się brudzić. RÓWNOWAGA I RUCH (UKŁAD PROPRIOCEPTYWNY) Podobnie jak w przypadku dotyku objawy dotyczące równowagi i ruchu mogą wskazywać na nadwrażliwość i podwrażliwość. Nadwrażliwe dziecko unika zabaw i gier ruchowych, ma chorobę lokomocyjną, nie lubi wspinać się i przebywać na wysokości, nie lubi się huśtać, nie lubi, gdy ktoś nim porusza (na przykład próbuje rozhuśtać). Sprawia wrażenie słabego fizycznie dziecka, szybko się męczy. Podwrażliwe natomiast ma problemy z równowagą, uwielbia huśtać się i kręcić karuzelach, często huśta się na krześle, lubi szybkość i jest ciągle w ruchu. O podwrażliwości mogą świadczyć nawet subtelne sygnały, na przykład podpieranie głowy podczas rysowania lub pisania. Na jakie jeszcze zmysły i związane z nimi zachowania warto zwrócić uwagę? SŁUCH Dziecko zasłania uszy gdy słyszy niektóre dźwięki albo muzykę – jest bardzo wrażliwe na bodźce słuchowe. Nie lubi przebywać w miejscach, gdzie jest głośno – jest zirytowane, pobudzone, zdekoncentrowane. Myli się podczas wykonywania poleceń słownych, potrzebuje powtórzenia. Nie przepada za zabawkami i przedmiotami, które wydają dźwięki. WZROK Dziecko jest nadwrażliwe na światło i nie lubi, gdy wokół niego jest zbyt wiele bodźców wzrokowych – mruży oczy, gdy jest słonecznie, preferuje półmrok. Ma problemy z czytaniem i przepisywaniem z tablicy. Nie potrafi skupić wzroku na jednym przedmiocie przez dłuższy czas. W przypadku podwrażliwości – przeciwnie – jest pobudzony, gdy otoczony jest przez wiele bodźców wzrokowych, dąży do nich. WĘCH Nadwrażliwość na bodźce węchowe objawia się na przykład częstym zatykaniem nosa, mówieniem, że coś w pobliżu brzydko pachnie. Nadwrażliwe dzieci preferują potrawy o łagodnym smaku, nie lubią intensywnych zapachów, takich jak perfumy, przyprawy, mydło. Mają odruch wymiotny w stosunku do niektórych zapachów. Podwrażliwe natomiast wąchają rzeczy nawet te nienadające się do spożycia, lubią mocno przyprawione dania, nie potrafią rozróżnić zapachu, ignorują nawet ostre i niezbyt przyjemne zapachy. SI obejmuje także zaburzenia w zakresie uwagi i zachowania. Są to: nerwowość, nadpobudliwość, impulsywność. Dziecko jest niespokojne, gdy musi pozostać w ciszy lub się skoncentrować, ma zmienny nastrój, szybko się rozprasza, ma problemy ze skupieniem się na jednym zadaniu. Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci w wieku szkolnym i dorosłych mogą mieć dodatkowe objawy: na przykład słabe wyczucie odległości (stawanie za blisko ludzi, przedmiotów), mylenie kierunków, słaba koordynacja podczas gier sportowych, problemy emocjonalne (obrażanie się, upartość, agresywność), niska samoocena, brak wiary we własne możliwości, problemy z uczeniem się nowych aktywności. Zaburzenia integracji sensorycznej – czy można je wyleczyć? Im dziecko starsze (zwłaszcza po 9 roku życia), tym mniejsza ilość objawów powinna uzasadniać skierowanie na odpowiednie badania. Najlepsze efekty terapii integracji sensorycznej są osiągalne zanim dziecko osiągnie 10. rok życia. Najnowsze badania dotyczące plastyczności mózgu zachęcają jednak do podejmowania terapii nawet w wieku dorosłym. Dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego mogą być w każdej grupie przedszkolnej, również w Twojej. Pokażemy, w jaki sposób nauczyciel przedszkola może wspierać ich rozwój. Należy pamiętać, że na efekty terapii w gabinecie terapeutycznym musimy czasami poczekać, nie ma leku, który zlikwiduje wszystko w ciągu dnia albo tygodnia, dlatego tym bardziej warto wspierać dzieci, które borykają się z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego, również w przedszkolu. Dochodzi jeszcze kwestia dostępności terapii (z tym bywa różnie) oraz sytuacji, kiedy to dziecko jest dopiero na początku diagnostycznej drogi albo to Ty jako nauczyciel dostrzegasz pewne nieprawidłowości w rozwoju czy zachowaniu dziecka. POLECAMY Jak pomóc dzieciom radzić sobie z nie zawsze przyjaznym sensorycznie środowiskiem i otoczeniem? Jak oswajać dziecięce obawy i lęki? Jak wyciszać dzieci, kiedy są nadmiernie pobudzone? Poprawiać zdolność koncentracji, podnosić poziom pobudzenia, kiedy zaczynają być nieobecne? W jaki sposób ukierunkować pracę, aby dzieci z zaburzeniami SI mogły w pełni uczestniczyć w zajęciach i czuć się przy tym bezpiecznie? Odpowiedź na te pytania jest niestety trudna, ponieważ zaburzenia sensoryczne mogą mieć naprawdę różny charakter. Część dzieci będzie nadmiernie wycofana, inna grupa wręcz przeciwnie – będzie przekraczać wszelkie granice. Część będzie prezentować nadmierne reakcje na bodźce sensoryczne, podczas gdy w tym czasie inna grupa nie będzie czuła stymulacji lub będzie jej poszukiwać. Do tego wszystkiego mamy przecież też dzieci z zaburzeniami sensorycznymi, które wykazują trudności w zakresie motoryki dużej i małej, mają problemy z praksją czy koordynacją ruchową. Jakby tego było mało, stopień zaburzeń, zwłaszcza zaburzeń modulacji sensorycznej, może być za każdym razem inny, zależny od kontekstu i sytuacji. Dla niektórych dzieci siedzenie na dywanie, zwłaszcza w jednej pozycji, kiedy nauczyciel przykładowo czyta książkę, może być sporym wyzwaniem. Lekkie zmęczenie, wybicie z rutyny, pora dnia czy roku mogą sprawić, że dziecko będzie się zachowywać zupełnie inaczej niż jeszcze kilka dni czy nawet kilka godzin wcześniej. Czy w takim razie w tym wszystkim jest jakiś złoty środek? Oczywiście, ale zacznijmy od początku. Przestrzeń Jako nauczyciel rozejrzyj się po swojej sali; zastanów się, jak może się w niej czuć dziecko nadwrażliwe na bodźce sensoryczne. Ile możliwości daje sala dziecku poszukującemu bodźców sensorycznych? Może warto coś zmienić? W pierwszej kolejności ogranicz nadmiar kolorów, dekoracji, zadbaj o przyjazne, naturalne oświetlenie. Ale nie zapominaj, że mocne słońce też bywa czymś przeciążającym. Może więc uda się zamontować w sali rolety? A kolory? Te na ścianach, podłodze i półkach? Powinny być stonowane. Kolorowe pudełka powkładaj do większych jasnych pudełek, przyklej też zdjęcia prezentujące to, co powinna zawierać dana szafka. To wszystko sprawi, że w sali zapanuje porządek, a dzieciom będzie łatwiej sprzątać i odkładać zabawki oraz pomoce edukacyjne na właściwe miejsca. Ta swego rodzaju rutyna pomoże tak naprawdę wszystkim dzieciom, da im więcej poczucia bezpieczeństwa i spokoju. Przeanalizuj, w jaki sposób prowadzisz swoje zajęcia. Czy kiedy siedzicie na dywanie, dzieci kładą się na siebie, przepychają się? Może to komuś przeszkadza? Przeanalizuj miejsca dzieci. Może niektóre powinny zamienić się miejscami? A może warto zaznaczyć przestrzeń każdego dziecka, dając im poduszki lub szarfy, w których będą siedzieć? Dla niektórych dzieci siedzenie na dywanie, zwłaszcza w jednej pozycji, kiedy nauczyciel przykładowo czyta książkę, może być sporym wyzwaniem. Pozwalaj na zmianę pozycji, wykorzystaj poduszki, materacowe kształtki, worki sako lub dyski sensoryczne. Lekkie balansowanie na dysku sensorycznym wydłuży poziom koncentracji dziecka; sprawi też, że przez dłuższy czas będzie ono w stanie utrzymać jedną pozycję. Dzieciom, którym i to nie pomaga, możesz zaproponować zabawki do ściskania: piłkę stresową, kawałek ciastoliny – to naprawdę nie muszą być specjalistyczne pomoce. Kiedy praca odbywa się przy stoliku, nie tylko zadbaj o prawidłowo dobrane do wzrostu dziecka krzesełko i stolik, ale też zastanów się, czy w przypadku niektórych dzieci nie będzie lepiej zastąpić krzesła dużą piłką. A jeżeli zadanie nie wymaga pozycji siedzącej, może po prostu warto pozwolić dziecku stać, jeżeli faktycznie wykazuje taką potrzebę? Pozwalaj również na przerwy sensoryczne. Każde zajęcia wymagające dłuższego skupienia warto, a nawet należy, przeplatać zabawami ruchowymi. Wspólne turlanie się po podłodze, przepychanie i przeciskanie się lub siłowanie mogą naprawdę pomóc dzieciom. Tym, które są nieobecne, tego typu zabawy pomogą „wrócić” do zajęć, przywracając odpowiedni poziom pobudzenia, tym, które są już mocno pobudzone, wręcz przeciwnie – pomogą się wyciszyć. Zabawy ruchowe, zwłaszcza takie, które stymulują dziecko proprioceptywnie, pomagają lepiej poczuć siebie i dowiedzieć się, gdzie ciało dziecka znajduje się w stosunku do innych osób czy rzeczy, co jest istotne, biorąc pod uwagę osobistą przestrzeń każdego człowieka. Wyeliminuj wszystkie przedmioty i sprzęty, które wydają specyficzne dźwięki. I nie chodzi tutaj wyłącznie o grające zabawki, ale też o brzęczenie czy migotanie oświetlenia lub klimatyzacji. Zadbaj o kącik wyciszenia i relaksu, który pozwoli się dziecku nie tylko uspokoić, ale też odciąć od nadmiaru bodźców. Jak wydłużyć zdolność koncentracji i sprawić, że dziecko jest w stanie utrzymać przez dłuższy czas jedną pozycję (np. podczas pracy przy stoliku czy spożywania posiłku)? Zanim usiądziecie do stołu, przeprowadzaj zabawy z elementami stymulacji proprioceptywnej (ćwiczenia siłowania, zabawy z elementami oporowania, mocny masaż, noszenie cięższych przedmiotów, prace porządkowe). Na krześle dziecka umieść dysk sensoryczny. Przymocuj elastyczną taśmę do nóg krzesła – dziecko będzie napierać stopami na taśmę. Pod stolikiem umieść pudełko lub miskę z piłką. Dziecko, siedząc, może cały czas pracować nogami. Często potrzeba chodzenia jest naprawdę ogromna, a to może pomóc. Pamiętaj o przerwach, w trakcie których przeprowadzacie zabawy ruchowe. Pozwalaj wstawać od stolika. Dzieci, które mają ogromną potrzebę ruchu, angażuj w prace porządkowe (podlewanie kwiatków, przynoszenie wody itp.). Tradycyjne krzesło można zastąpić dużą piłką, której wysokość musi być indywidualnie dobrana do dziecka. Dziecko w trakcie pracy może ściskać jakąś gumową zabawkę do zgniatania, tzw. fidget toy. Czas Planuj zajęcia. Niespodzianki, chociaż przyjemne, wybijają dzieci z rutyny. Sprawiają, że ogarnia je chaos, zaczynają czuć się niepewnie, a to wpływa niekorzystnie na ich zachowanie i funkcjonowanie. O każdej zmianie uprzedzaj stosunkowo wcześniej; przygotowuj dzieci na to, że będzie głośniej, a grupę odwiedzi gość. Zwracaj szczególną uwagę na sytuacje, w których natężenie bodźców sensorycznych może być większe niż zwykle. Już kilka dni wcześniej opowiadaj grupie, że czeka Was wycieczka lub zmiana sali, bo i taka czasami może zajść potrzeba. W planowaniu pomocne będą zdjęcia lub obrazki, które wizualnie przedstawią rozkład dnia i bardzo dokładnie zilustrują dziecku, co będziecie robić. Obrazowe przedstawienie planu dnia dla dzieci w wieku przedszkolnym jest bardziej miarodajne niż zegarek. Pomyśl o wszystkich innych zajęciach lub momentach w ciągu dnia, kiedy opuszczacie salę lub kiedy przychodzi inny nauczyciel. Wyjaśnij mu, z jakimi trudnościami borykają się Twoi uczniowie, co im pomaga, a co skutecznie utrudnia im przetrwanie dnia w przedszkolu. Jeżeli dla ucznia z nadwrażliwością słuchową zajęcia rytmiczne są zbyt głośne, wspólnie z nauczycielem i rodzicem takiego dziecka zastanówcie się, jak mu pomóc. Może korzystanie z cichych instrumentów, dawanie dziecku szansy na opuszczenie sali, kiedy poczuje się już mocno przeciążone (lub zaobserwuje to nauczyciel), będzie dobrym rozwiązaniem? Rozmawiaj z rodzicami, którzy najlepiej znają swoje dziecko. Być może mają swoje sposoby na trudne sensorycznie momenty, a może podpowiedzą Ci, które sygnały i zachowania dziecka świadczą o tym, że ma dość, że potrzebuje wyciszenia i pomocy. Niektóre dzieci same potrafią zasygnalizować, że czują się niekomfortowo, że jest zby... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 10 wydań magazynu "Wychowanie w Przedszkolu" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź

dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej w przedszkolu